Jaskra to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób wzroku, która może prowadzić nawet do nieodwracalnej ślepoty. Występujące w przebiegu jaskry podwyższone ciśnienie śródgałkowe powoduje niedokrwienie tarczy nerwu wzrokowego, co z kolei prowadzi do uszkodzenia włókien nerwowych siatkówki, a w konsekwencji – do zmian w polu widzenia.
Z tekstu dowiesz się:
- co to jest jaskra i jakie są jej przyczyny,
- jakie są pierwsze objawy jaskry,
- na czym polega diagnostyka jaskry,
- jak wygląda leczenie jaskry.
Jaskra to bardzo rozpowszechnione schorzenie okulistyczne – szacuje się, że odpowiada ona za około 10% przypadków nieodwracalnej ślepoty wśród mieszkańców krajów wysokorozwiniętych. Według różnych badań jaskra występuje u około 1,5% osób powyżej 40. roku życia – ryzyko jej rozwoju wzrasta wraz z wiekiem. U osób powyżej 80. roku życia z jaskrą boryka się już nawet 10% populacji.
Jaskra – co to jest?
Jaskra to schorzenie neurodegeneracyjne nerwu wzrokowego – na skutek podwyższonego ciśnienia śródgałkowego dochodzi do niedokrwienia tarczy nerwu wzrokowego, co z kolei uszkadza włókna nerwowe siatkówki i prowadzi do zmian w polu widzenia.
Jaskrę klasyfikuje się pod względem różnych czynników, m.in. przyczyn występowania oraz uwarunkowań anatomicznych. Jeśli chodzi o okoliczności pojawienia się schorzenia, wyróżnia się:
- jaskrę pierwotną – związaną z nieprawidłową budową anatomiczną oka,
- jaskrę wtórną – rozwijającą się na skutek np. stanów zapalnych oka, urazów mechanicznych albo innych schorzeń okulistycznych,
- jaskrę wrodzoną – diagnozowaną u niemowląt oraz dzieci w pierwszych latach życia.
Ze względu na uwarunkowania anatomiczne rozróżnia się:
- jaskrę z otwartym szerokim kątem przesączania,
- jaskrę z zamykającym się wąskim kątem przesączania,
- jaskrę ostrą z zamkniętym kątem przesączania.
Jaskra – objawy
Jaskra jest niestety bardzo podstępnie rozwijającą się chorobą – wielu pacjentów przez długie lata nie zdaje sobie sprawy z jej istnienia, gdyż pierwsze objawy jaskry mogą być zupełnie niezauważalne dla pacjenta. Początkowo degeneracja nerwu wzrokowego nie ma dużego wpływu na jakość widzenia – dopiero w zaawansowanym stadium choroby pacjenci mogą się skarżyć na tzw. widzenie lunetowe, czyli mocno zawężone pole widzenia (jak przez dziurkę od klucza), zaburzenia ostrości obrazu albo widzenie aureoli wokół źródeł światła.
Na czym polega diagnostyka jaskry?
Diagnostyka jaskry składa się z wywiadu lekarskiego z pacjentem, podstawowego badania ostrości wzroku z bliska i z daleka, a także ze specjalistycznych badań okulistycznych, takich jak:
- badanie obrazowe nerwu wzrokowego i warstwy włókien nerwowych,
- badanie dna oka z oceną tarczy nerwu wzrokowego,
- komputerowe badania pola widzenia,
- pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (najczęściej tonometrem Goldmanna),
- gonioskopowe badanie kąta przesączania,
- tomografia optyczna przedniego odcinka oka.
Jaskra – leczenie
Po zakończeniu diagnostyki – również pod kątem ustalenia rodzaju jaskry oraz jej uwarunkowań anatomicznych – okulista dobiera odpowiednią metodę leczenia choroby. Jego głównym celem jest zahamowanie procesów degeneracyjnych nerwu wzrokowego, głównie poprzez obniżenie poziomu ciśnienia śródgałkowego. Większości pacjentom zaleca się stosowanie specjalnych kropli do oczu, których zadaniem jest ułatwianie odpływu cieczy wodnistej z oczu lub zmniejszenie jej produkcji, a co za tym idzie – obniżanie poziomu ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Jeśli istnieją ku temu wskazania zdrowotne i anatomiczne, wykonana może zostać operacja jaskry – polega ona na takim skorygowaniu budowy gałki ocznej, aby ułatwić odpływ cieczy wodnistej z oka, np. poprzez udrożnienie otworków w sieci beleczkowania. Operacja jaskry może być wykonana tradycyjnymi metodami chirurgii okulistycznej lub z zastosowaniem nowoczesnych laserów.
Najważniejsze jest to, by leczenie jaskry rozpocząć jak najszybciej – wówczas istnieje szansa na skuteczne zahamowanie choroby, tak aby pacjent zachował wzrok do końca życia.
Źródła:
https://www.termedia.pl/Jaskra,8,2053,1,1.html
https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/jaskra/73325,jaskra
https://www.mp.pl/okulistyka/okulistyka-dla-nieokulistow/artykuly/140913,rodzaje-jaskry