Różnego typu alergie i nietolerancje pokarmowe dotykają zarówno dorosłych, jak i dzieci. Schorzenia te skutkują nieprzyjemnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego oraz zaburzają prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Jedną z takich chorób, polegającą na trwałej nietolerancji glutenu, jest celiakia.
Celiakia – choroba o podłożu autoimmunologicznym
Celiakia to choroba trzewna związana z trwałą nadwrażliwością organizmu na zawarty w żywności gluten, a konkretnie gliadynę. Gliadyna jest frakcją białka występującą w ziarnach pszenicy, owsa, jęczmienia i żyta.
W organizmie zdrowego człowieka za prawidłowe wchłanianie składników odżywczych z pożywienia odpowiadają kosmki w jelicie cienkim. U osób chorych na celiakię dochodzi do zaniku kosmków jelitowych, czego konsekwencją są zaburzenia wchłaniania i inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego i nie tylko.
Celiakia – czynniki ryzyka
Celiakia może zostać zdiagnozowana w każdym wieku, jednak najczęściej dotyczy dorosłych (statystycznie pomiędzy trzydziestym a pięćdziesiątym rokiem życia). Dokładne przyczyny choroby wciąż nie są znane. Wśród czynników ryzyka wymienia się jednak: uwarunkowania genetyczne, przewlekły stres, infekcje, okres dojrzewania i menopauzę.
Objawy celiakii
Celiakia występuje pod trzema postaciami. Wyróżnia się:
- celiakię pełnoobjawową,
- celiakię skąpoobjawową,
- utajoną postać celiakii.
Najłatwiejsza w diagnozie jest celiakia pełnoobjawowa. Po spożyciu produktów z glutenem pacjenci mają naprzemiennie biegunki i zaparcia, a do tego bóle brzucha i wzdęcia. Dolegliwościom ze strony układu pokarmowego towarzyszy często znaczna utrata masy ciała, a u dzieci dodatkowo – nadpobudliwość i zaburzenia rozwoju.
W przypadku celiakii skąpoobjawowej występują inne objawy, niekoniecznie związane z pracą przewodu pokarmowego. Pacjenci często skarżą się na migreny, zmiany skórne, bóle kości i stawów oraz nagłe zmiany nastroju.
Leczenie celiakii
Objawy celiakii łudząco przypominają dolegliwości towarzyszące innym schorzeniom układu pokarmowego. Dlatego tak ważna jest szybka konsultacja z lekarzem i sprawne wdrożenie leczenia.
Celiakię leczy się odpowiednio zbilansowaną dietą bezglutenową. Dieta bezglutenowa polega na wykluczeniu z jadłospisu wszystkich produktów powodujących nieprzyjemne dolegliwości. Do takich produktów należą przede wszystkim artykuły spożywcze mające w składzie pszenicę, jęczmień, żyto i zwykły owies.
Osoby chore na celiakię powinny uważnie czytać skład wszystkich kupowanych produktów spożywczych. Gluten może znajdować się również w płatkach śniadaniowych, makaronach, gotowych mieszankach przypraw, a nawet wędlinach, parówkach, kawie rozpuszczalnej i jogurtach.
Na diecie bezglutenowej można jeść za to:
- ryż, kukurydzę, grykę, proso i maniok,
- kaszę jaglaną i komosę ryżową,
- warzywa, owoce oraz rośliny strączkowe,
- ryby i owoce morza,
- dobrej jakości mięso i nabiał,
- orzechy,
- oleje roślinne.
Właściwie ułożona dieta bezglutenowa jest smaczna, pożywna i przede wszystkim bezpieczna dla organizmu. Aby odpowiednio zbilansować jadłospis, warto skorzystać z konsultacji dietetycznej lub porady lekarskiej.